Amper 7 bij 7 centimeter groot is de “Berenkop”, een levendige tekening van Leonardo da Vinci. Het is heel uitzonderlijk dat een werk van hem op de markt komt. Bij Christie's is de tekening afgehamerd voor 7,5 miljoen pond of 8,7 miljoen euro. Met de kosten erbij is dat 8,8 miljoen pond of zo'n 10 miljoen euro. Veel geld, maar toch minder dan verwacht.

Bij Christie’s in Londen is een uitzonderlijk kleinood onder de hamer gegaan: een tekening van een berenkop van de hand van de beroemde Italiaanse kunstenaar – tevens wetenschapper, uitvinder en "universele mens" – Leonardo da Vinci (1452-1519). De kleine tekening van zeven bij zeven centimeter dateert van rond 1480.

7,5 miljoen pond of 8,7 miljoen euro, voor dat bedrag ging de berenkop onder de hamer, zoals te zien op deze beelden van de veiling:

Daar komen nog kosten bij, zodat het bedrag stijgt tot 8,8 miljoen pond of ruim 10 miljoen euro. Veel geld, maar het is wel iets minder dan de geschatte verkoopprijs, die tussen 8 en 12 miljoen pond lag.  Wie de koper is, is niet bekend.

Van Leonardo Da Vinci is relatief weinig werk bewaard. Zijn schilderij de “Mona Lisa” of de muurschildering “Het Laatste Avondmaal” horen bij de bekendste kunstwerken aller tijden. Maar hij was ook een uitzonderlijk tekenaar.

De “Berenkop” is op grijsroze voorbewerkt papier neergezet met een zogenoemde zilverstift, een voorloper van het grafietpotlood. Een zilverstift vergde een bijzonder vaste hand en foutjes waren gauw gemaakt.  De tekening van Da Vinci is heel realistisch, met oog voor reliëf en licht en schaduw, in tegenstelling tot veel andere tekeningen van dieren uit de middeleeuwen, die vaak statisch of symbolisch werden afgebeeld.

Bekijk de tekening hier (video Christie's):

Leonardo da Vinci was een groot dierenliefhebber. Best mogelijk dat hij in de bergen echte beren heeft geobserveerd. Hij maakte ook een tekening van een stappende beer, die nu in het Metropolitan Museum of Art in New York hangt. In Edinburgh is een tekening te zien met heel gedetailleerde hondenpoten. Mogelijk zat de berenkop die nu verkocht is in hetzelfde schetsboek.

Het is niet bekend of de tekening als voorbereiding diende voor een schilderij van Da Vinci. Specialisten zien wel een gelijkenis met het fantasiedier in zijn schilderij de “Dame met de hermelijn”, dat in een museum in Krakau hangt.

De tekening van de berenkop was ooit in bezit van de Britse kunstenaar en verzamelaar Thomas Lawrence en werd midden 19e eeuw geveild voor 2,5 pond, ook bij Christie’s.  

Een tekening van Leonardo da Vinci op een veiling: dat is zeldzamer dan een witte raaf.  Er zou nog maar een tiental tekeningen in privéhanden zijn. De Britse koningin heeft er een aantal in haar collectie.

In 2017 wisselde  het schilderij “Salvator Mundi”, toegeschreven aan Da Vinci, van eigenaar voor 450 miljoen dollar, het hoogste bedrag ooit betaald voor een kunstwerk op een veiling.

Maar er is veel te doen over die "Salvator Mundi". De koper was de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Het werk zou naar Parijs komen voor de grote Da Vinci-tentoonstelling, maar dat ging uiteindelijk niet door. Volgens recent onderzoek zou het werk uit het atelier van Da Vinci komen, maar niet van de meester zelf zijn.

500 jaar na zijn dood staat Leonardo da Vinci nog altijd symbool voor het ideaalbeeld van de renaissance: de universele mens. Hij was schilder, uitvinder, architect, wetenschapper en filosoof. Zonder computer of internet, zonder elektriciteit en zelfs zonder stoommachine bedacht hij dingen die we vandaag nog altijd gebruiken.  

Schrijf je in op onze dagelijkse nieuwsbrieven

Volg ons op sociale media

Bent u getuige van een nieuwsfeit of hebt u zelf nieuws te melden?

Volg VRT NWS op uw smartphone of tablet via de VRT NWS-app.

Beschikbaar voor iOS en Android.